کاتێک ئەمریکا بیر لەئێمە، یان لەناوچەکەی ئێمە دەکاتەوە، وەک لەم ڕۆژانەدا، هەمیشە هێنری کیسنجەرم دەکەوێتەوە یاد. زەمانێکە حەز دەکەم کتێبێک دەربارەی کیسنجەر بنووسم، بەڵام هەرچی دەکەم بۆ قوت نادرێت، رەنگە کیسنجەر ئەو فیگەرەبێت کە چەندێک بەئەمریکامانەوە دەبەستێت هێندە ڕێگرە لەتێگەیشتن لەئەمریکا.
بۆیە تێگەیشتن لەئەو تێگەیشتن نییە لەئەمریکا، لەڕاستیدا رەنگە بەتەواوی پێچەوانەکەی راست بێت، رەنگە چەمکێک کە بتوانێت هاوکاریمان بکات لەنێوان تێگەیشتن لەپەیوەندی ئەمریکا بەدونیاوەو پەیوەندی کیسنجەر بەئەمریکاوە دیموکراسی بێت.
دیموکراسی چەمکێکی پڕ لە لێڵی و سیحرە، جۆرێک لەبەهایەکی ئایینی وەرگرتووە، کاتێک دەڵێین دیموکراسییە، ئەوا یەکسەر لەهەمانکاتدا ئەوەش دەڵێین کەڕای خەڵکەو خەڵك ئەوەی دەوێت و دەبێت ئەوەی خەڵکیش دەیەوێت، هەرچییەک بێت و هەرچۆنێک بێت، رێزی لێبگیرێت، کەواتە پیرۆزییەک و بێدەنگیەک بەرهەم دێت کاتێک باس لەدیموکراسی دەکەین. ئەمە دیدی ئەمریکاشە، کاتێک دیموکراسی دەکاتە شوناسی خۆی یان شوناسی سیاسەتی دەرەوەی قۆناغی پاش شەڕی ساردی.
بەڵام کیسنجەر سەر بەم تێزە نییە، ئەو کە لە تۆقینی نازییەتەوە هاتوە، بڕوای وەهانیە کە خەڵك هەمیشە رەوان، بەڵکو بەپێچەوانەوە خەڵك زۆرجار مەترسین، ئەم هێڵە لەبیرکردنەوە لە زۆرێک لەبیرمەندە جولەکەکاندا دەبینین، وەک هانا ئارێنت، مۆرگینتاو و شتراوس و ئەوانی تر.
چەمکێکی تر کە گرنگە بۆ تێگەیشتن چەمکی مێژووە، کیسنجەر لەهەوادارانی هێگڵ نییە کە بڕوای وەهابێت مێژوو هێڵێکی درێژکراوەیەو لەکۆمەڵێک رووداو کە یەکتر تەواو دەکەن و بەرەو گەشەکردن و باشە دەڕۆن، ئەمە بەهەمانشێوە دیدی مارکسیەکانە، ئەو بروای وەهایە کە مێژوو کۆمەڵێک رووداوی لێکدابڕاوی بێ پەیوەندین و لەدۆخی پشێویدان و ناتوانرێت بەهیچ شێوەیەک داهاتوو پێشبینی بکرێت، ئەمە دیدی فۆکۆشە، کە دابران و تایبەتمەندی لەمێژوودا هەیە.
دیارە بنەمای تریش زۆرن.
بۆ ئێمە چی گرنگە لەئێستادا:
یەکەم، ئەمریکا وڵاتێکی دیموکراسییە، دیموکراسی یانی بوونی دیدو بەرژەوەندی جیاواز، کە لەکێبڕکێدان بۆ کاریگەریی دانان و لەقاڵبدانی حکومداریی، بەمشێوەیە رەنگە بنەمای چەسپیو هەبێت، بەڵام هەمیشە فاکتەرو هۆکارو ئەکتەری جیاوازی هەیە، بۆیە هەمیشە پێویستمان بەتێگەیشتنی نوێیە بۆ دۆخەکەو هەڵویستەکان.
دووەم، ئەگەر لەهەموو لایەنەکانی گفتوگۆکان ئاگادارنەبین ئەوا ناتوانین تێبگەین بۆچی هەڵویستێک لەساتێکدا بەوجۆرەیە، کاتێک لەهەموو لایەنەکانی گفتوگۆکان تێگەیشتین، ئەوا دەکرێت ئایدیایەکێمان هەبێت کە شەبەنگی بڕیارەکان چۆنن.
سێیەم، هەرگیز دڵنیایی نییە لەوەی کە ئایا چی روودەدات لەسیاسەتی ئەمریکیدا، ئەمەش وەهای کردووە کە زۆربەی سیاسییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەگەر بژاردەیان هەبێت، ئەوا پێیان باشە لەگەڵ چین و روسیادا مامەڵە بکەین، چونکە روون و نەگۆڕو سەقامگیرە، پیاون و خاوەن قسەی خۆیانن، وەک ئەمریکانین بەپێی دۆخەکە مامەڵەت لەگەڵدا بکات.