مایك پۆمپیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بەئاشكرا وتی: داعش ماوە، ئەگەرچی ئەم دانپێدانانەی پەیوەستی كۆمەڵێ لاكین و ئەگەر كرد، بەڵام راپۆرتە هەواڵگرییەكان و ناوەندەكانی توێژینەوە بەڕاشكاوتر قسە دەكەن لەسەر ئەگەری گەڕانەوەی داعش. تەنانەت میدیاكانی عیراقیش بێ پێچ و پەنا قسەیان لەسەر ئەم باسە كردو ستوونێكی سیاسییان نییە شرۆڤەی لەسەر نەكردبێ.
هەڵبەت هەڵسەنگاندنی بەهێزبوونەوەی باسكی رێكخراوە تیرۆریستییەكەی پێش چەند ساڵ پانتاییەكی زۆری عیراقی داگیركردو لكاندنی بەپایتەختی خلافەتەكەی لەڕەقەی سوریا، تەداروكێكی هەستیارانەی میدیاو ناوەندەكانی لێكۆڵینەوەی ناوخۆیی و جیهانییە، بێئەوەی خەڵك بوروژوێنرێ و جارێكی تر فەزای تەوەحوش و ترس و تۆقاندن، كە خۆی ستراتیژی داعشە، سەرپێ بخرێتەوە.
ئەوەی لەم بابەتەدا گرنگە هەر ئەوە نییە بابەتی داعش گەورە بكرێت وەك رێكخراوێك ناوی بە بەدی و رەفتار تۆقێنەرو تیرۆریستی رۆیشتووە، بەڵكو شتی دیكەش گرنگە، ئەگەر داعش بە ناوو ناسنامەوە ئێستا ناسراوە و چەند ساڵە بەكۆششی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی، عیراقی و كوردستانیش ئیحتیوا دەكرێت، ئەی داخۆ تەكلیفی شانەی نووستووی گروپی تیرۆریستی تر كە هێشتا لەمنداڵدانی ژینگەی ئالودەی وڵات و ناوچەكەن، چۆن رۆشن دەكرێت؟. لە بۆكۆ حەرامەوە تا زۆر ناونیشانی تر بەئاشكرا وتویانە ئێمە سەر بەخەلافەتی داعشین و دیارە كە خۆیان بە بەغدادییەوە گرێداوە. ئەی ئەو داعشانەی تر كە ئەگەری هەیە خۆیان لەداعش پێ زەبەلاحتر بێت و وەك ئەوان، یان توندتر لەوانیش بن؟ ئەوانەش مەترسیین، بەڵام لەخۆیان ناگرن تەنانەت دان بەخوێندنگەی داعشیشدا بنێن؟. ئەی ئەوان چۆن دیاری بكرێن و بناسرێنەوە؟. خۆ مەعلومە قاعیدە هات و چوو، گەشەی كردو پشەی كردو هێشتاش نەیانتوانی، یان نەیانویست لەنێوان زەرقاوی و زەواهیری خۆیان یەكلایی بكەنەوەو ناوەندێتییەك گەڵاڵە بكەن. داعش هات و سەری بەرزكردەوە و سەری تێداچوو، نە قاعیدە دانی بەواندا نا، نە ئەوانیش حەجیان بۆ دیاری قاعیدە كرد. ئێ كێ دەڵێ (داعش)ی تر ناوی قەبەی تر لەخۆیان نانێن؟، ئینجا تا بە كەپوودا دەناسرێنەوە، خوێن و فرمێسكێكی زۆری دەوێت.
مەعلومە كە پەرتبوونی هەر ژمارەو هێزێك لەتوانایان كەمدەكاتەوە. تەنها هێزی تیرۆر نەبێ كە تا زۆرترو پەرتترو كەم هەماهەنگتر بن، ئەوا زیانەكانیان بۆ خەڵك و خوای وڵاتان زیاترە، چش با زیانیان بۆ خۆشیان هەبێت.
لەداعش مەترسیدارتر ئەوەیە ژینگەی سیاسیی چی تیا چاككراوە كە رێگە لەدووبارە قیتبوونەوەی داعش و توندڕەوی بگرێت؟.
بنچینەی پێكهاتنی (داعش)ی عیراقی و پێش ئەویش قاعیدە لەوڵاتی نێوان دوو زێدا، بۆشایی سیاسیی بوو كە لە پانزە ساڵی رابردوودا پڕۆسەی سیاسیی عیراق نەیتوانیووە پڕی بكاتەوەو چارەسەری بكات. هەمان ژینگەی ناوچەی سوننی نەگۆڕاوەو سوننەی رەسمیی ناو دەوڵەت تەنها شەریكن لەبەشی خۆیان، بێ ئەوەی شەریك بن لە بەرپرسیارێتی تیماركردنی برینەكانی ناوچەكانی خۆیان.
كوردستانیش كە شەریكی بە خوێن بەرەنگاریی داعش بوو، ئێستا لەكۆی پڕۆسەكە دڵی شكاوە، چونكە نەك دەستكەوتی ئەو بەشدارییەی لەبەرەنگاریی داعش نەچینیووەتەوە، بەڵكو بەردەوام و لەسەرپێ هەوڵی ئیحتیواكردنی دەدرێت.
پڕۆسەی سیاسیی وڵاتیش كە بە دڵی زۆرینەی شیعەیە لەجەنگی بەرەنگاریی داعشدا قورسایی زۆری خستە سەر چارەسەری ئەمنی و سەربازیی. مەترسییەكە ئەوەیە بێئەوەی بەرنامەیەكی سیاسی پێبێت بۆ پڕكردنەوەی كەلێنی هەمیشە قیتبۆوەی داعش، پێیوایە وا چارەسەری دۆخەكەی كردووە.
بە پێچەوانەوە ئێستا زۆرینەی شیعەش گرفتاری دەردی دیاردەكانی حەشدی شەعبییە كە لەبنچینەدا مەرجەعییەت فەتوای بۆ دا تا شەڕی پاراستنی پڕۆسەی سیاسیی پێ بكات لەمەترسی داعش، كەچی ئێستا خۆی بۆتە شەریك لە ئاڵۆزییەكان و خەریكە دەستی سیاسەتی رەسمیی وڵاتیش رادەكێشێتە ناو ململانێی ئیقلیمی و نێودەوڵەتییەوە. ئەوەی حەشد لەسەر ئەمریكاو ئیسرائیل دەیڵێن، ئەوە لێ لێ-یە، هێشتا لۆ لۆ-كەیان ماوە.
لەم فیستیڤاڵی تەرەبە خوێناوییەدا گەڕانەوەی بەهێزی داعش، هەواڵی پلە دوو دەبێ لەچاو مانشێتی بەسەرهاتەكانی بەغدا.