دوای زنجیرەیەك كۆنگرەی بێ ئەنجام و نەگەیشتن بە هیچ چارەسەرێكی سیاسی و سەربازی، بڕیارە دووبارە كۆنگرە لە نێوان وەفدی رژێمی سوریا و ئۆپۆزسیۆنی عەرەبی ئیسلامیدا دەست پێبكاتەوە، زنجیرە كۆنگرەكانی پێشوو هیچ پلانێكیان لە پشتەوە نەبوو، خواستی بەهێزی نێودەوڵەتیشی لە پشتەوە نەبوو بۆ گەیشتن بە چارەسەری سیاسی، لە ناوخۆشدا ویستی بەپرسانە نەبوو بۆ پێداگری كردن لەسەر گەیشتن بە چارەسەر، لەبەرئەوە هەریەكە لەو كۆنگرانە بە كەموكووڕییەوە بەڕێ كران و سوریاش لە یەكەم كۆنگرەوە تا ئێستاش بە پارچە پارچەیی ماوەتەوە، لەلایەك رێكخراوی تیرۆریستی داعش هات و چەند ناوچەیەكی داگیركرد، هەرچەندە دواتر كۆتایی بە دەسەڵاتی هێنرا، بەڵام هێشتا وەك ئایدیۆلۆژیا ماوە و هەڵكەندنیشی لەهەندێك ناوچە بۆتە مەحاڵ، هەروەها دەركەوتنی بەرەی نوسرە و خۆگۆڕینی لە بەرگێكی تیرۆریستی بۆ بەرگێكی دیكەی تیرۆریستی و لەو لایشەوە پێكهێنانی جوگرافیایەك بە ناوی باكوور و خۆرهەڵاتی سوریا كە خاوەنی پڕۆژەیەكی سیاسییە و چاوەڕێی ئەوەی لێدەكرێ ببێتە بنەما بۆ چارەسەری كێشەی سوریا ئەگەر كۆمەڵی نێودەوڵەتی بۆ رێكخستنەوەی كاروباری سوریا لە رووی سیاسی و سەربازی و كۆمەڵایەتییەوە بیپەژرێنن.
كۆنگرەی ئەم جارەی ژنێڤ دەتوانێ چ وێنەیەك بكێشێت؟
ئەگەر ئەم پرسیارە بخرێتە بەردەم خەڵكی سوریا، وەڵامەكەی ئەوە دەبێت كە كۆنگرەیەكی بەتاڵ و حەتاڵە و هیچ كاریگەرییەكی نابێت بۆ بەرقەراربوونی ئاسایش و ئارامی لە سوریا، بە تایبەتیش كەهەردوو لایەنە ناكۆكەكەی كە بەشدارن تیایدا، ویستی شێلگیرانەیان نییە بۆ چارەسەر، بەڵكو ویستی چارەسەر لە كۆنگرەی ژنێڤدا لای روسیا و توركیا، روسیا كە چارەنووسی رژێمی سوریا دیاری دەكات و توركیاش كە چارەنووسی ئۆپۆزسیۆنی عەرەبی دیاری دەكات، لەبەرئەوە، پێویستە كۆمەڵی نێودەوڵەتی كار لەسەر چەمكی نیشتمانیی سوریا بكات نەك لەسەر پاشكۆبوونی رژێم و ئۆپۆزسیۆن.
هەروەها پێویستە هیچ لایەنێكی سەرەكی پەراوێز نەخرێت، بە تایبەتی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات كە نوێنەرایەتی پێنج ملیۆن هاووڵاتی سوریا دەكات لە كورد و عەرەب و ئاشوری و سریان، جگە لەوەش ئەنجومەنەكە پڕۆژەیەكی گونجاوی هەیە و دەكرێ سوریا بە رژێم و ئۆپۆزسیۆنیشەوە سوودی لێ وەربگرن ئەگەر خوازیاری لێكگەیشتن بن و پاشان سەقامگیربوونی ئارامی لە سوریا و دروستكردنی سوریایەكی نوێ دیموكراسی و دوور لەدەسەڵاتی تاك حزبی، بە تایبەت دوای ئەو هەموو ساڵانە لە شەڕ و ماڵوێرانی و ئاوارەیی و دەستێوەردانی وڵاتانی ئیقلیمی، كە ویستی زیاد لە نیوەی وڵات رادەستی ئەجێندای دەرەكی كراو گەلی سوریاش تاڵترین ئازار و ئەشكەنجەیان چەشت. كۆنگرەی ژنێڤ كەشێكی گونجاوی نەخوڵقاند بۆ چارەسەری سیاسی، بە پێچەوانەوە تەنیا كات كوشتن بووە و ئەنجامێكی ئەوتۆی لێ نەكەوتۆتەوە كە چارەسەری ئاشتیانە بسەپێنێت بەسەر عەسكەرتاریدا، هیچ راسپاردەیەكیشی پێ نەبوو بۆ كۆتایی هێنان بە خوێنڕشتن لە سوریا.
لەم دواییانەدا ئەنجومەنی سوریای دیموكرات پێشنیازی كرد دانوستانەكان لەسەر خاكی باكوور و خۆرهەڵاتی سوریا بەڕێوەبچن، هاوكات داواشی لە هەموو گروپ و لایەنە سیاسییەكان كرد لە ناو سوریادا راستەوخۆ گفتوگۆ بكەن، گفتوگۆكەش بە سەرپەرشتی خودی سوریا و ئەمریكا و روسیا بێت، بەڵام لایەنەكان بەهۆی تێكەڵییان لەگەڵ ئەجێندای ئیقلیمییەوە ئەو پڕۆژەیەیان رەتكردەوە، چونكە گەیشتن بە چارەسەری سیاسی ئۆپۆزسیۆنی عەرەبی زیانی پێ دەگات، ئەو ئۆپۆزسیۆنەی خزاوەتە باوەشی توركیاوە و هەركاتێك پێشنیازی چارەسەرێكی سیاسی كرابێت لەلایەن كوردەوە، ئەو هەڵی تێكدانی دەدات.
ئێستا ئەركی سەر شانی هەموو لایەنەكانە سنوورێك بۆ ئەو خوێنڕشتنە دابنێن كە لەهەموو لایەكەوە بەرۆكی بە سوریا گرتووە، خەڵكی سوریا تووشی نائومێدی بوون و پێویستە بە دوای جێگرەوەیەكدا بگەڕێن بۆ ژنێڤ، یان ئەوەتا كۆنگرەی ژنێڤ بكەنە كۆنگرەیەك سەرجەم لایەنەكان لەخۆ بگرێت و هیچ لایەنێك پەراوێز نەخرێت، تا بتوانێ نەخشەیەكێ نوێ بۆ سوریا بكێشێت.