چەند رۆژێك پێش ئێستا نووسەر و سیاسەتمەداری عیراقی (محەمەد عەبدولجەبار شەبوت) لە وتارێكدا كەوتنی ترەمپ وەك كۆتایی ئەو مۆدێل و فۆرمە شەعبەوییە دەبینێ، كە لە چەند ساڵی رابردوودا، نەك هەر لە ئاستی ئەمریكادا، بەڵكو لە زۆر جوگرافیای تریشدا لە سایەی دۆخی ناجۆری سیاسی و فەرهەنگی و لێكەوتەكانی گوتاری پۆپۆلیستی ناو سۆسیال میدیاوە ببوونە ئایكۆن، ئەگەر دیوێكی هەڵبژاردنەكانی ئەمریكاو دەرچوونی بایدن و تیمەكەی نیشانەی شكستی ئەو جۆرە لە پاڵەوانە بازرگانە بێت، كە ترەمپ دەیویست لە ئاستی جیهانیدا نمایندەی بكات، ئەوە بەدیوەكەی تریدا سەركەوتنی بایدنی رەسەن و ئاشنا بە ستراتیژ و وێنای ئەمەریكی و لەگەڵ ئەویشدا دەرچوونی (كامالا) خاتوون، بۆ یەكەمین جار وەك خانمێك بۆ جێگری سەرۆكی ئەمریكا نیشانیدا، ئەمریكای كوێخای گەردوون لەبەردەم قۆناغێكی تری گرنگدایە، كە نەك هەر شوێن ئەهلی پیشەكە دەكەون، بەڵكو لە پاڵ ئەوەدا گرێ و گۆڵی باڵانسی جێندەریش تێدەپەڕێنن.
چیرۆكی سەركەوتنی كامالا، بەتەنها چیرۆكی سەركەوتنی ژنێك نییە لە ترۆپكی دەسەڵاتی وڵاتێكی زلهێز، بەڵكو پرۆسەیەكی ئەزموونكراوی ژنێكی پەناهەندەشە، كە لە رێگەی پەسنی كۆمەڵگای ئەمریكی و رای گشتی ئەو وڵاتەوە بە شوێنێك دەگات، كە پێشتر هیچ كەسێك پێی نەگەیشتووە، ئاخر چیرۆكە سەرنج راكێشەكەی كامالا، هەر ئەوەمان پێدەڵێت، كە ئیدی ئەگەر سۆسیال میدیاو زەمەنی دەركەوتنی پاڵەوانی موزەیەف و فوتێكراو ماوەیەكیش وەك بژاردە لە ئارادا بووبێت، ئەوە قۆناغ و وێستگەی دوای كامالا ئەو خەونە پووچە بەتاڵ دەبێتەوە راستیەكەشی چیرۆكەكەی كامالا لەو ساتەوە دەست پێدەكات، كە هەمیشە دایكی ئەو خانمە ئەسمەرەی ئەمەریكا پێی دەوت «كامالا رەنگە تۆ یەكەم كەس بیت، كە هەرچیت ویست دەتوانی بە دەستی بهێنی» ئەگەر ئەو ئیدیۆمە راست بێت، كە لە پشت هەر پیاوێكی مەزنەوە ژنێك هەیە، ئەوە چەمكەكە بۆ كامالا لەوەدا خۆی بەرجەستە دەكات، كە لەپشت ئەوەوە دایكێكی مەزن هەبووە، چونكە ئیدی فەرمایشتەكانی دایكی لەوەدا خۆی بەرجەستە دەكرد، كە دەبێت «هەوڵی تۆ بۆ ئەوە بێت، كە كە نەبیتە دواهەمین كەس كە ئەو شتانە بەدەست دەهێنێ».
ساڵێك پێش ئێستا
دروست ساڵێك پێش ئێستا، هاریس كامالا بڕوای وابوو كە ببێتە یەكەم سەرۆكی ژنی رەشپێستی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا. ئەم سیناتۆرە پەنجاو شەش ساڵە بێ سڵەمینەوە و ترس لای هەوادارانی باسی خەون و ئامانجەكانی خۆی دەكرد. بەتایبەتی لە یەكەم دیبەیتی دیموكراتەكەنAdrienne arsht center لە میامی. هاریس ئەوین و ویستێكی شێتانەی خۆی بۆ دەسەڵات نەشاردەوە، بەڵام سەرباری ئەو هەموو حەزە شێتانەیەش نەیتوانی راوی دەنگی دیموكراتەكان بكات و سەرنجیان بەدەست بێنێت، هەر ئەوەش بوو لە 3ی دیسەمبەری 2019 بەهۆی نەبوونی دیدگایەكی رۆشن بۆ ئابوورییەكی پتەو، ئەو ژنەی كە ئەمریكیەكان ناویانابوو (ئۆبامای ژن) ئەو چانسەی لەدەستدا و بە ناچاری دەیەویست دەست لە خەون و خەیاڵی بوون بە سەرۆكی ئەمەریكا هەڵبگرێت، زۆری نەبرد كامالا ئامانج و خولیای نوێی بۆ دروستبوو، ئامانجە نوێكەشی لاساییكردەوەی (هیلاری كلنتۆن) نەبوو، بۆ ئەوەی بگاتە ترۆپكی دەسەڵات، بەڵكو نیشاندانی خواستەكەی بۆ ئەوەی جێگری سەرۆكی ئەمەریكا بێت، بووە ئەزمونێكی نوێ و هەرزووش لە ئاستی رای گشتی دیموكراتەكان و پاشانیش ئەمریكییەكان پەسەندكرا، خێراو بەپڕتاو دەستدەكات بە ڕێ و شوێنە دیپلۆماتییەكان و چاوپێكەوتنەكانی لەو پێناوەدا چڕدەكاتەوە، تا ئەو رۆژەی جۆ بایدنی سەرۆكی كاندیدكراوی ئەمریكا پێی دەڵێت تۆ هەڵدەبژێرم بۆ جێگری سەرۆكی ئەمریكا، ئیدی لەو ڕۆژەوە كامالا هاریس دەبێتە یەكەم ژن و یەكەمین رەشپێست بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی ئەمریكا.
وەك بینیمان لە هەڵبژاردەنەكانی ئەمریكا جۆ بایدن بۆ سەرۆكی ئەمریكا و كامالا هاریس بۆ جێگری سەرۆكی ئەمریكا هەڵبژێران ئەگەرچی دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكا بە دەرەنجامەكان رازی نییە بەڵام پێشوازی سەرۆكی وڵاتانی جیهان لە كامالا و بایدن ئەو راستییەی سەلماند كە داهاتووی كۆشكی سپی بۆ بایدن و هاریسە. لە یەكەم لێدوانی كامالا هاریس ئەوەی بۆ ئەمریكییەكان دووپات كردەوە كە ئەم هەڵبژاردنە سەركەوتنی من و بایدن و دیموكراتەكان نەبووە بە تەنها، بەڵكە سەركەوتنی رۆحی گەلە مەزنەكەمان بووە(ئەمریكا) هەروەها سەركەوتنی توانا مەزنەكەمانە كە بتوانین بەو هێزو ئیرادەیەوە بۆ ئەمریكا بجەنگین. دوایین رستە كە لە زاری خانمی جێگری سەرۆكی ئەمریكا لە تویتەر بڵاوی كردەوە ئەوەبوو كە ئێستا با بڕۆین ئیشی زۆرمان هەیە بیكەین.
سەرەتای سەركەوتنی كامالا
سەركەوتنی كامالا هاریس لە ساڵی 2003 وە دەستیپێكرد. لەو ساڵەدا كامالا دەبێتە دادوەری سانفرانسیسكۆ. بەپێی زۆرترین توێژینەوە لێكۆڵینەوەكان لە كەسایەتی و كاراكتەر و رۆشنبری كامالا هاریس ئەوە دووپات دەكەنەوە كە هاریس دادوەرێكی سەركەوتوبووە و توانیویەتی توانای دادگەری خۆی بسەلمێنێت تا ئەو كاتەی لە ساڵی2011 دەبێتەیەكەم ژن كە دەبێتە دادوەری هەموو كالیفۆرنیا.
لە هەموو دیبەیتەكانی كامالا هاریس و ركابەرە سیاسییەكانی دووپاتی كردۆتەوە كە ئەمریكاییبوون پێش رەنگی پێست و جیاوازی ئایدیۆلۆژی سیاسییە. بۆ رەشپێستێكی وەك كامالا هاریس قورسترین ئەركێك بیگرێتە ئەستۆ بۆ دژایەتی كردنی رەگەزپەرستی و جیاخوازی پێست و رەگەز. كامالا هاریس. ململانێكی قووڵ دەكات لەگەڵ دوو رەگەزی ناجێگیر و ئەبسەلوتی سیاسی و كۆمەڵایەتی.
یەكەم/ جەنگێكی كلتووری و فیكری
جەنگێكی كلتووری و فیكری قووڵ كە بتوانێت هاوبەشی بكات لەگەڵ كۆی پێكهاتەی سایكۆلۆژی و رۆشنبیری و كۆمەڵگاكانی ئەمریكا. راستە ئەم جەنگە لە پێش ئیبراهام لینكۆڵنەوە درێژەی هەیە و كۆی بیرمەند و سیاسی رۆشنبیرانی ئەمریكی بە شێواز و تێزی جیاوز هەوڵی خۆیان بۆ گۆڕینی ئەو بونیادە كۆمەڵایەتی و مێژووی و سیاسییانە دەربڕیوە بەڵام رەنگە هیچ هێزو فۆرمی ئەو ململانێ فیكری و سیاسییانەی هێندەی ساتی دەركەوتنی (باراك ئۆبامای) سەرۆكی پێشوتری ئەمریكا تا كامالا هاریس توند نەبۆتەوە. لێرەوە ئەو میراتە فیكرییە لە گۆڕینی زهنیەتی تاكی ئەمریكییەوە بۆ گۆڕینی كۆی سیستەمی پەروردەو ئەكادیمی و سیاسی گوتاری رۆشنبیری بۆ كامالا هاریس ماوەتەوە دەبێت ئەم جەنگەش بەرێتەوە. بە مانایەكی تر ئەركی قورسی هاریس بریتییە لە رووبەڕووبوونەوەی ئەو پێدراوە كلتوروی و مێژووییەی كە بووە بە سیستەمی سیاسی و بەشێكیشی لەناو دەسەڵاتدا جێگیر بووە. راسیزم و نەژادپەرستی لە ئەمریكا وەك چۆن بونیادی كلتووری و كۆمەڵایەتی و مێژوویی هەیە بەهەمان شێوە بونیادێكی سیاسی و ئایدۆلۆژی لە شێوەی ترامپیزم و نیو لیبرالیزمی مۆدێرنی لێ دروست بووە. بۆیە جەنگی كامالا تەنها ململانێ لەگەڵ بونیادە سیاسییەكان نییە بەڵكو گۆڕین و دەستكاریكردنی بونیادە فیكری و زیهنی و رۆشنبیرەكانی كۆمەڵگای ئەمریكییەكە خەریكە نزیك دەبێتەوە لەو فاشیزمەی لە رۆژئاوا چرۆ دەكەن. كە ئەمەش زیانێكی گەورە بە كۆی ئەو تێز و گوتارە فەلسەفیانە دەگەیەنێت كە دەربارەی. پلورالیزمی سیاسی و ئەتنیكی و ئاینی و سیاسی نووسراون.
دووەم/ جەنگ و ململانێ بۆ پێشخستن و پێداچوونەوە بە كۆی گوتاری سیاسی جوداخوازە توندئاژۆكانی ئەمریكا.
چاكسازی سیاسی و دروستكردنی فەزایەكی فراوان بۆ دیبەیتی سیاسی و لێكتێگەشتن وتێپەڕاندنی پڕۆژەی جوداخوازی نەژادپەرستی و لەناو فەرمانگە سیاسی و حكومییەكاندا. رەنگە كامالا هاریس. یەك لەو كاراكتەرە بەهێزانەی ئەمریكا بێت كە هێندەی ئامانجی گۆڕینی سیستەمی سیاسی بێت لەناو كۆی جومگەكانی دادوەری و داودەزگا سیاسییەكانی دەوڵەت هێندە ئامانجی نەبێ تەداخولاتی نێودەوڵەتی یەك لە ئامانجە سیاسییە كاریگەرەكانی بێت. چونكە بیرمان نەچێت كاتێك ئۆباما بووە سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هەموو توانای خۆی بۆ دروستكردنی هۆشیارییەكی سیاسی نوێ تەرخانكرد كە بتوانێ كۆی سیستەمی سیاسی ئەمریكا بخاتە ژێر پرسیارەوە و هاوكات هەندێك گۆڕانكاری ریشەیی بكات. كامالا تەواوكەری ئەو پڕۆژە ناوخۆییانە دەبێت كە باراك ئۆباما لە نیوەدا جێی هێشت.